Με το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών για την ευζωία των ζώων συντροφιάς, μία ακόμη προεκλογική δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη γίνεται πράξη: «Κανένα ζώο αδέσποτο, κανένα ζώο κακοποιημένο».
Το νομοσχέδιο, όπως τονίζει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εσωτερικών, αποβλέπει στη θεσμοθετημένη συνεργασία μεταξύ κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημόνων, φιλοζωικών οργανώσεων και πολιτών, για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ζώων συντροφιάς και την προστασία των αδέσποτων ζώων. Έτσι, δεσποζόμενα και αδέσποτα, ζώα προς υιοθεσία, φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις, κτηνίατροι, εκτροφείς, καταφύγια και η Δημόσια Διοίκηση, για πρώτη φορά, εντάσσονται σε μια ενιαία επίσημη πλατφόρμα συνεργασίας.
Επιπλέον, το νομοσχέδιο αυτό θεσπίζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων σε επίπεδο Δήμων, καθώς και ένα συνεκτικό και αντιπροσωπευτικό πλαίσιο εποπτείας, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΚΕΔΕ, του Συνηγόρου του Πολίτη και των Φιλοζωικών Οργανώσεων, ώστε η εφαρμογή του νέου νόμου για την προστασία των ζώων συντροφιάς να μη μείνει κενό γράμμα.
Παράλληλα, διευρύνεται ο κατάλογος των πράξεων που περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη περί κακοποίησης ζώων, εισάγονται πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις, ενώ αυστηροποιούνται τα υπάρχοντα πρόστιμα για σημαντικές παραβάσεις.
Τέλος, προβλέπονται εκπαιδευτικά προγράμματα και ενημερωτικές δράσεις για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και ενημέρωσης όσων συμμετέχουν στην προσπάθεια για την προστασία των ζώων συντροφιάς.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, δήλωσε: «Το Σχέδιο Νόμου που θέτουμε από σήμερα σε δημόσια διαβούλευση αφορά σχεδόν κάθε νοικοκυριό, καθώς ένας στους δύο Έλληνες έχει στο σπίτι του κάποιο κατοικίδιο. Πρόκειται για ένα σύγχρονο πλέγμα παρεμβάσεων για την ευζωία των ζώων συντροφιάς, με το οποίο κάνουμε πράξη μία προεκλογική μας δέσμευση: "κανένα ζώο αδέσποτο, κανένα ζώο κακοποιημένο". Καλώ όλους τους ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στη δημόσια διαβούλευση».
Οι 10 άξονες του νομοσχεδίου
Αναλυτικά, οι 10 άξονες γύρω από τους οποίους αρθρώνεται το νομοσχέδιο αυτό είναι:
Οι «Πέντε Ελευθερίες των Ζώων»: Περιλαμβάνονται πλέον ρητά στον νόμο οι 5 διεθνώς αναγνωρισμένες ελευθερίες των ζώων.
Η Ελλάδα αποκτά Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς: Δεσποζόμενα και αδέσποτα, ζώα προς υιοθεσία, φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις, κτηνίατροι, εκτροφείς, καταφύγια και η Δημόσια Διοίκηση, για πρώτη φορά, σε μια ενιαία επίσημη πλατφόρμα συνεργασίας.
Ηλεκτρονικό βιβλιάριο: Τα ζώα συντροφιάς αποκτούν ψηφιακό φάκελο υγείας μέσω του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς.
Υπεύθυνη ιδιοκτησία: Περιγράφονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς.
Διεύρυνση της έννοιας της κακοποίησης ζώου: Διευρύνεται ο κατάλογος των πράξεων που περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη περί κακοποίησης, εισάγονται πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις και αυστηροποιούνται τα υπάρχοντα πρόστιμα για σημαντικές παραβάσεις.
Πρόγραμμα «Άργος»-πόροι και υποχρεώσεις Δήμων: Ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων από κάθε Δήμο. Παράλληλα, εξασφαλίζουμε τους αναγκαίους πόρους και τις διαδικασίες για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος.
Στήριξη και κίνητρα στους πολίτες-ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς: Θέσπιση κινήτρων από τους Δήμους, ώστε οι πολίτες-ιδιοκτήτες ζώων να φροντίζουν καλύτερα τα κατοικίδιά τους.
Πλαίσιο Εποπτείας: Θεσπίζεται ένα συνεκτικό και αντιπροσωπευτικό πλαίσιο εποπτείας, με τη συμμετοχή επιστημόνων, εκπροσώπων της ΚΕΔΕ, του Συνηγόρου του Πολίτη και των Φιλοζωικών Οργανώσεων.
Βελτίωση της Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης για την προστασία των ζώων συντροφιάς: Εκπαιδευτικά προγράμματα και ενημερωτικές δράσεις σε τοπικές και εκπαιδευτικές κοινότητες.
Εθνική Γραμμή Καταγγελιών: Ανάπτυξη ψηφιακής εφαρμογής και 5ψήφιου αριθμού καταγγελιών για περιστατικά κακοποίησης ζώων και κάθε παράβαση του νομικού πλαισίου για την προστασία των ζώων συντροφιάς.
Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το νομοσχέδιο σε 18 ερωτήσεις -απαντήσεις
Γιατί είναι σημαντικό το νέο σχέδιο νόμου που τίθεται στη διαβούλευση; Τι ακριβώς αφορά;
Το Σ/Ν το οποίο τίθεται σε δημόσια διαβούλευση έχει ως στόχο τον ριζικό ανασχεδιασμό της φιλοσοφίας διαχείρισης των αδέσποτων αλλά και δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς. Στόχος είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς (κυρίως σκύλων και γατών) το οποίο θα οδηγήσει στη μείωση του πληθυσμού τους, μέσω ενός νέου αποτελεσματικού συστήματος υιοθεσίας και εφαρμογής στείρωσης στο σύνολο του πληθυσμού τους. Παράλληλα εισάγει ένα πλήρες πλαίσιο υπεύθυνης διαχείρισης των δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς ώστε να διασφαλίζεται η ευζωία τους και η αρμονική συμβίωση με το περιβάλλον.
Βάσει στατιστικών στοιχείων, σχεδόν ένα στα δύο νοικοκυριά στην Ελλάδα έχουν τουλάχιστον ένα ζώο συντροφιάς. Από αυτό και μόνο το στοιχείο γίνεται ξεκάθαρο πόσους πολλούς συμπολίτες μας αφορά το νομοσχέδιο. Την ίδια στιγμή, η χώρα μας έχει, δυστυχώς, έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς αδέσποτων ζώων και στον αστικό ιστό αλλά και στην περιφέρεια.
Ποια ακριβώς θεωρούνται ζώα συντροφιάς και τι δεν ρυθμίζει το νομοσχέδιο;
Το σχέδιο νόμου αφορά τα ζώα συντροφιάς. Από τον ευρωπαϊκό κανονισμό 2016/429 ως ζώα συντροφιάς θεωρούνται οι σκύλοι, οι γάτες, τα διακοσμητικά υδρόβια ζώα (είδη σε ενυδρείο, όπως ενδεικτικά τα χρυσόψαρα), τρωκτικά και κουνέλια και πτηνά που δεν προορίζονται για παραγωγή τροφίμων (ενδ. χάμστερ,.ινδικά χοιρίδια, καναρίνια, παπαγάλοι).
Δεν περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι όρνιθες, οι γαλοπούλες, πάπιες, χήνες, περιστέρια και ιπποειδή.
Ως εκ τούτου, οι αρμοδιότητες για τα υπόλοιπα ζώα (και προφανώς για τα παραγωγικά ζώα) και τη διαχείρισή τους παραμένουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Γιατί αρμόδιο είναι το Υπουργείο Εσωτερικών; Και για ποιο λόγο μεταφέρθηκε η αρμοδιότητα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων;
Όπως προκύπτει σαφώς από το νομοσχέδιο κεντρικό ρόλο στη διαχείριση του προγράμματος των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων έχουν οι δήμοι της χώρας. Για τον λόγο αυτό, το Υπουργείο Εσωτερικών, ως αρμόδιο για την αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο και την αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς ώστε να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός.
Παρ' όλα αυτά, οριζόντιες πολιτικές που αφορούν τα θέματα υγείας των ζώων (ανεξαρτήτως αν είναι ζώα συντροφιάς ή όχι) και την προστασία της δημόσιας υγείας από τις ζωονόσους παραμένουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το οποίο είναι απολύτως σύμφωνο και με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς αλλά και τη διεθνή πρακτική.
Επί της ουσίας, χρειάζεται μια νέα αρχή η οποία θα επιλύει τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί και, κυρίως, θα δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον συνεχούς αξιολόγησης του προγράμματος των ζώων συντροφιάς.
Παράλληλα τονίζεται ότι άμεσα δρομολογούνται μέσω ΑΣΕΠ προσλήψεις νέων επιστημόνων στο Υπουργείο Εσωτερικών, οι οποίοι θα απασχοληθούν αποκλειστικά με τα θέματα των ζώων συντροφιάς.
Διαβάζοντας τον νόμο, μοιάζει να υπάρχουν πολλά μητρώα και πολλές διαδικασίες. Μήπως αυτό δημιουργεί γραφειοκρατία και εν τέλει αποβεί εις βάρος των ζώων συντροφιάς;
Αντιθέτως, αξιοποιούνται πλήρως οι νέες τεχνολογίες προς όφελος των ζώων συντροφιάς. Και αυτό αφορά και τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα. Δημιουργείται ένα νέο πλήρες πληροφοριακό σύστημα: Το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ). Στο ΕΜΖΣ περιλαμβάνονται:
• Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Ζώων Συντροφιάς. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μετεξέλιξη της ήδη υπάρχουσας βάσης δεδομένων που τηρείται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Σε αυτή τηρείται το σύνολο των δεσποζόμενων και αδέσποτων σκύλων και γατών, μαζί με τα στοιχεία του ιδιοκτήτη – κηδεμόνα τους. Πλέον στο μητρώο θα καταγράφονται και τα ιατρικά και κλινικά δεδομένα των σκύλων και γατών ώστε αυτά να είναι άμεσα προσβάσιμα και από τον ιδιοκτήτη αλλά και από οποιονδήποτε κτηνίατρο σε όλη τη χώρα εφόσον υπάρξει ανάγκη.
• Μητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων. Στο μητρώο αυτό καταχωρίζονται όλα τα αναγνωρισμένα και νομίμως λειτουργούντα φιλοζωικά σωματεία ώστε να υπάρχει ξεκάθαρη δημόσια εικόνα για τα φιλοζωικά σωματεία, τα στοιχεία επικοινωνίας τους και το έργο που αυτά επιτελούν σε συνεργασία με τους δήμους. Απαραίτητο στοιχείο για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα διαχείρισης αδεσπότων και στο πρόγραμμα υιοθεσιών είναι η εγγραφή σε αυτό το μητρώο.
• Μητρώο Καταφυγίων στο οποίο εγγράφονται όλα τα νομίμως λειτουργούντα καταφύγια σκύλων και γατών της χώρας. Εκεί καταχωρίζεται η ακριβής τοποθεσία τους, τα στοιχεία επικοινωνίας, ο υπεύθυνος διαχείρισής τους, καθώς και οι ώρες επισκέψεων από το κοινό. Καταφύγια μπορούν να λειτουργούν οι δήμοι, σύνδεσμοι δήμων, τα εγγεγραμμένα στο μητρώο φιλοζωικά σωματεία και ιδιώτες φιλόζωοι.
• Μητρώο Εκτροφέων. Για πρώτη φορά γίνεται πλήρης καταγραφή των νομίμως λειτουργούντων εκτροφέων ώστε η δημόσια αυτή πληροφορία να είναι στη διάθεση οποιουδήποτε θέλει να αγοράσει ζώο συντροφιάς από εκτροφέα, βάζοντας τέλος στο παράτυπο εμπόριο ζώων συντροφιάς.
• Πανελλήνια πλατφόρμα υιοθεσίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Ίσως το πιο σημαντικό μητρώο. Σε αυτό, όποιος θέλει να υιοθετήσει ένα αδέσποτο σκύλο ή γάτα, μπορεί να επιλέξει όποιο θέλει από ένα καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η διαδικασία υιοθεσίας και μια αδέσποτη γάτα ή σκύλος μπορεί να βρει μια φιλόξενη οικογένεια.
• Πλατφόρμα εθελοντική αιμοδοσίας ζώων συντροφιάς. Πολλές φορές ένας σκύλος ή γάτα έχει ανάγκη από αίμα προκειμένου να αντιμετωπίσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Πάντα με βάση τις αρχές της κτηνιατρικής επιστήμης, δημιουργείται αυτό το μητρώο στο οποίο δηλώνονται οι ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς που εθελοντικά επιθυμούν να τα διαθέσουν για αιμοδοσία.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα ξέρουμε σε πραγματικό χρόνο τον αριθμό των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων συντροφιάς, τον αριθμό των αδεσπότων που διαχειρίζεται κάθε δήμος, τον αριθμό των ζώων προς υιοθεσία και το ιστορικό υγείας κάθε ζώου.
Και ποιοι έχουν πρόσβαση στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς;
Όλοι όσους χρειάζεται για την επιτυχία του σχεδίου νόμου: Από τους δήμους και τις κτηνιατρικές υπηρεσίες των περιφερειών, τα αρμόδια υπουργεία (Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής), τους κτηνιάτρους της χώρας έως και τους ιδιοκτήτες των ζώων συντροφιάς για τα ζώα που έχουν στην κατοχή τους.
Με τον τρόπο αυτό διευκολύνονται οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και επιτυγχάνεται συνεχής βελτίωση των εφαρμοζόμενων πολιτικών, αφού όλα τα συγκεντρωτικά στοιχεία είναι διαθέσιμα στους αρμόδιους στο βαθμό που αυτό είναι απαραίτητο.
Ας ξεκινήσουμε από τους αδέσποτους σκύλους και τις αδέσποτες γάτες. Πώς θα γίνει η διαχείρισή τους;
Το σχέδιο νόμου εισάγει μια σειρά σημαντικών καινοτομιών και επιτυγχάνει έναν εξορθολογισμό των διαδικασιών ώστε να γίνει μια ολιστική διαχείριση των αδέσποτων σκύλων και γατών. Ειδικότερα:
• Υποχρεώνονται για πρώτη φορά οι δήμοι να έχουν πλήρες επιχειρησιακό σχέδιο για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, η συμμετοχή τους στην πλατφόρμα υιοθεσιών και η δημιουργία πλαισίου κινήτρων για τη φιλοζωία. Παράλληλα είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν ή να είναι συμβεβλημένοι με καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα ώστε να φιλοξενούνται εκεί τα ζώα συντροφιάς.
• Επιβεβαιώνεται ότι οι δήμοι είναι αρμόδιοι για την καταγραφή, σήμανση και στείρωση όλων των αδέσποτων ζώων που βρίσκονται στα όριά τους.
• Μέσω του νέου προγράμματος «Άργος» χρηματοδοτείται η παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού (όπως οχήματα περισυλλογής αδέσποτων) και η κάλυψη του κόστους σήμανσης και στειρώσεων των αδέσποτων.
Σήμερα όμως πολλοί δήμοι έχουν αποτύχει στη διαχείριση. Πώς μπορούν πλέον να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους;
Αυτό ακριβώς είναι ένα από τα ζητούμενα που επιλύει το παρόν σχέδιο νόμου. Εξασφαλίζει και τους απαραίτητους πόρους, διευκολύνει τη δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών και εξορθολογίζει τις διαδικασίες ώστε κανένας δήμος να μην έχει δικαιολογία για να εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη πολιτική για τα ζώα συντροφιάς. Παράλληλα, για πρώτη φορά εισάγονται δείκτες απόδοσης, οι οποίοι είναι δημόσια αναρτημένοι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη λογοδοσία για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος αλλά και της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος.
Επιπλέον, για πρώτη φορά το Υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να επιβάλει σοβαρές (και χρηματικές) ποινές σε όσους δήμους δεν εφαρμόζουν αποτελεσματική διαχείριση των ζώων συντροφιάς.
Οι φιλοζωικές οργανώσεις και οι φιλόζωοι ιδιώτες έχουν ρόλο στο νέο αυτό πρόγραμμα ή αποκλείεται η συνεισφορά τους;
Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Οι φιλοζωικές οργανώσεις (οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο αντίστοιχο μητρώο) μπορούν να συνεργάζονται με τους δήμους στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του νέου νόμου και να σημαίνουν και να στειρώνουν αδέσποτα ζώα σε συμβεβλημένους με τον δήμο κτηνιάτρους, εφόσον επιθυμούν να γίνεται χωρίς οικονομική επιβάρυνση για τα ίδια. Εναλλακτικά (συμπεριλαμβανομένων και των φιλόζωων ιδιωτών), μπορούν και σε κτηνιάτρους της επιλογής τους εφόσον θέλουν να καλύψουν τα ίδια το κόστος, ακόμα και χωρίς να υπάρχει συμφωνία με τον οικείο δήμο. Μάλιστα, για πρώτη φορά, ρητά τους δίνεται η δυνατότητα να περισυλλέγουν τα ίδια και να φροντίζουν αδέσποτα ζώα συντροφιάς ως προσωρινοί ιδιοκτήτες τους, θωρακίζοντας τον ρόλο και το έργο τους. Παράλληλα μπορούν να συμμετάσχουν στην πανελλήνια πλατφόρμα υιοθεσιών, αναρτώντας αγγελίες για υιοθεσία αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Ομοίως, και οι φιλόζωοι ιδιώτες μπορούν να επωφεληθούν από τα δημοτικά προγράμματα στείρωσης και σήμανσης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, ενώ προβλέπεται ρητά το δικαίωμά τους να φροντίζουν αδέσποτα ζώα και να καταστούν άμεσα ανάδοχοι και, ακολούθως, ιδιοκτήτες τους, εφόσον το επιθυμούν, ακολουθώντας μια απλή και ξεκάθαρη διαδικασία.
Επιπλέον, θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα να παρέχουν οι δήμοι ζωοτροφές και φάρμακα στα φιλοζωικά σωματεία με τα οποία συνεργάζονται, ενώ για πρώτη φορά τα νομίμως λειτουργούντα φιλοζωικά σωματεία μπορούν να είναι δικαιούχοι οικονομικής ενίσχυσης από τον δήμο ή την περιφέρεια, όπως ακριβώς ισχύει και για άλλα σωματεία (αθλητικά, πολιτιστικά κτλ).
Κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί στον τύπο αλλά και σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνες από καταφύγια, οι οποίες είναι πολύ σκληρές και δεν ταιριάζουν με τη φιλοσοφία του νέου νόμου. Πώς θα βοηθήσει ο νέος νόμος στο να εξαλειφθούν οι εικόνες αυτές;
Αυτή είναι ακριβώς η εικόνα η οποία δεν τιμά τον πολιτισμό μας. Πλέον εισάγονται επιπλέον κανόνες λειτουργίας, τους οποίους πρέπει να τηρούν τόσο τα δημοτικά όσο και τα μη δημοτικά καταφύγια. Κάθε καταφύγιο διατηρεί, προφανώς, την υποχρέωσή του να έχει κατάλληλες εγκαταστάσεις και συμβεβλημένο κτηνίατρο, ενώ πρέπει να διαθέτει και το απαραίτητο προσωπικό για την καθαριότητα και φροντίδα των ζώων, με 14ωρή, τουλάχιστον παρουσία ημερησίως. Ορίζονται υποχρεωτικά ώρες επισκέψεων στα καταφύγια, καθημερινές και Σαββατοκύριακα, ώστε να είναι προσβάσιμα από όλους, όπως επίσης και η υποχρέωση τήρησης ενημερωμένης ιστοσελίδας, με όλες τις πληροφορίες για τα ζώα που φιλοξενούνται σε αυτά. Παράλληλα, το μητρώο καταφυγίων εξασφαλίζει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία όλων (συμπεριλαμβανομένων των δήμων) όσοι λειτουργούν καταφύγια.
Αν βρει ένα αδέσποτο ζώο (πχ μια γάτα) στο δρόμο ένας φιλόζωος μπορεί να το κρατήσει προσωρινά ή μόνιμα; Τι ακριβώς είναι ο θεσμός του αναδόχου;
Βεβαίως και μπορεί να το κρατήσει είτε προσωρινά (ως ανάδοχος) είτε μόνιμα (ως ιδιοκτήτης μετά από υιοθεσία), ενημερώνοντας, όμως, πρώτα, μέσω του δήμου του ή της φιλοζωικής ή του συμβεβλημένου με αυτούς κτηνιάτρου το ΕΜΖΣ. Όπως, επίσης, μπορεί να οριστεί ανάδοχος ενός ζώου που βρίσκεται σε καταφύγιο και να το φροντίζει μέχρι την υιοθεσία του. Ο ανάδοχος είναι μια σημαντική καινοτομία του νέου νόμου η οποία αποσκοπεί στην καλύτερη διαβίωση του ζώου συντροφιάς μέχρι την υιοθεσία του. Επισημαίνεται ότι και οι ανάδοχοι δικαιούνται την παροχή ζωοτροφής και φαρμάκων από τους δήμους.
Και με τα δεσποζόμενα ζώα τι γίνεται; Θα πρέπει όλοι να τα στειρώσουμε; Ακόμα και τον σκύλο, ο οποίος είναι σε ελεγχόμενο χώρο;
Έχει διαπιστωθεί ότι ένας μεγάλος αριθμός αδέσποτων ζώων προέρχεται από ανεπιθύμητες (κυρίως) γέννες δεσποζόμενων ζώων. Είναι υποχρέωση του ιδιοκτήτη – κηδεμόνα δεσποζόμενου ζώου να μεριμνά για την σήμανσή του και τη στείρωσή του. Ωστόσο, το νομοσχέδιο προβλέπει μια σχεδόν διετή μεταβατική περίοδο για την έναρξη της υποχρεωτικής στείρωσης και επιπλέον ένα ακόμη έτος για τις διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παράλειψης. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στον Υπουργό Εσωτερικών, ανάλογα με την πορεία του προγράμματος, να μεταθέτει τις ημερομηνίες αυτές, να εξαιρεί συγκεκριμένες κατηγορίες ζώων συντροφιάς ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους ή να θεσπίζει ανώτατο αριθμό γεννών ανά δεσποζόμενο ζώο.
Αυτό πρακτικά γίνεται για να ολοκληρωθεί το αμέσως προσεχές διάστημα το σύνολο των στειρώσεων των αδέσποτων ζώων, να εφαρμοστεί η νέα φιλοσοφία του νόμου (αυστηροποίηση εγκατάλειψης ζώου συντροφιάς ή κακοποίησης) και να αξιολογηθεί σε σταθερή βάση από την ειδική επιτροπή παρακολούθησής του.
Τελικά έκανε πίσω η κυβέρνηση με την υποχρεωτική στείρωση;
Όχι, αυτό που έκανε και κάνει η κυβέρνηση είναι να προτάξει τη νέα φιλοσοφία του νόμου, ώστε να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες υποδομές και διαδικασίες σε σύντομο χρονικό διάστημα και μεσοπρόθεσμα να γίνει η αξιολόγηση της πορείας του.
Επισημαίνεται ότι για πρώτη φορά οι δήμοι μπορούν να δώσουν κίνητρα για τη στείρωση, τα οποία μπορούν να είναι μείωση οικιακών δημοτικών τελών για τους συνεπείς ιδιοκτήτες ζώων αλλά και παροχή voucher για στείρωση σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Μήπως με τις υιοθεσίες εντός και εκτός Ελλάδας νομιμοποιείται το «παράνομο εμπόριο ζώων» όπως ισχυρίζονται κάποιοι;
Η Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς διασφαλίζει την πλήρη διαφάνεια. Ρητά, δε, αναφέρεται ότι για υιοθεσίες πλην των εξόδων διατροφής και ιατροφαρμακευτικής κάλυψης (και αυτό εφόσον το επιθυμεί ο δήμος ή η φιλοζωική) απαγορεύεται η καταβολή οποιαδήποτε αντιτίμου.
Ειδικά για τις υιοθεσίες στο εξωτερικό, η ενωσιακή νομοθεσία καθορίζει ρητά τις υποχρεώσεις κάθε κράτους μέλους (Kανονισμός 2016/429 – Μέρος VI με ισχύ από 21.4.2021). Με τις διαδικασίες που καθιερώνονται διασφαλίζεται η συμμόρφωση της χώρας μας με αυτές.
Τέλος, είναι σημαντική η καθιέρωση του μητρώου εκτροφέων, όπου οι επαγγελματίες εκτροφείς καταχωρούνται, αποκλείοντας όσους επιτήδειους προβαίνουν σε παράνομο εμπόριο ζώων συντροφιάς, ενώ πλέον απαγορεύεται η πώληση και η έκθεση σκύλων και γατών σε pet shop.
Τι ποινές έχει κάποιος που παρατάει σε έναν κάδο απορριμμάτων νεογέννητο ζώο συντροφιάς ή θανατώνει κάποιο ζώο;
Το νέο σχέδιο νόμου, αφενός, αποσαφηνίζει τον ορισμό της κακοποίησης του ζώου, αναφέροντας αναλυτικά χαρακτηριστικές περιπτώσεις, προς αποφυγή κάθε αμφιβολίας, και, αφετέρου, τον διευρύνει, καθώς πλέον θεωρείται κακοποίηση και τιμωρείται ως κακούργημα και η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων. Συγκεκριμένα, το άρθρο 16 προβλέπει ότι ο φόνος και ο βασανισμός των ζώων, με την εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία τους, ιδίως με δηλητηρίαση, στραγγαλισμό, απαγχονισμό, πνιγμό/πνιγμονή, πρόκληση εγκαύματος, θερμοπληξία, ηλεκτροπληξία, κρυοπαγήματα, σύνθλιψη, ακρωτηριασμό (μη θεραπευτικό), πυροβολισμό (πρόκληση τραύματος ή/και θάνατος ζώου), ο εκούσιος τραυματισμός (βαριά, επικίνδυνη σωματική βλάβη), οι μάχες μεταξύ ζώων, η κτηνοβασία, η σεξουαλική κακοποίηση ζώου με χρήση αντικειμένων για τη σαδιστική ευχαρίστηση του δράστη και η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων είναι σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα και έχουν, εκτός από ποινικές, και μεγάλες διοικητικές ποινές. Άλλωστε αυτή η κυβέρνηση έκανε κακούργημα τον φόνο και τον βασανισμό του ζώου (νόμος 4745/2020). Οι απειλούμενες ποινές για τη θανάτωση, αλλά και για την εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων, συνεπώς, είναι κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, προβλέπεται και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.00 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Επίσης, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως ο δραστικός περιορισμός της φυσιολογικής κίνησής του, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η μη προβλεπόμενη εργασία για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη, θεωρούνται κακοποίηση και τιμωρούνται, όπως και η εγκατάλειψη, με φυλάκιση από 1 έως 5 έτη και χρηματική ποινή έως 18.000 ευρώ, ενώ, παράλληλα, προβλέπεται και διοικητικό πρόστιμο από 5.000 έως 15.000 ευρώ.
Παράλληλα, για να περιοριστεί το φαινόμενο εγκατάλειψης ζώων συντροφιάς, θεσπίζεται ειδική διαδικασία για όποιον ιδιοκτήτη θέλει να παραδώσει το ζώο συντροφιάς του, με υποχρεωτική προηγούμενη ανάρτηση αγγελίας στην Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων, σε συνεργασία με τον οικείο Δήμο.
Και πώς μπορεί να εντοπιστεί κάποιος που εγκαταλείπει το ζώο του;
Εκτός από την διερεύνηση του αδικήματος από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς προβλέπεται ότι μόλις είναι διαθέσιμη και προσιτή οικονομικά η σχετική τεχνολογία, θα μπορούν να εντοπίζονται από γενετικό υλικό των εγκαταλελειμμένων ζώων και τη διασταύρωσή τους με το αντίστοιχο υλικό των θηλυκών γεννητόρων.
Και αυτοί που βάζουν φόλες; Τι ποινές έχουν;
Η δηλητηρίαση του ζώου εντάσσεται στις κακουργηματικού χαρακτήρα παραβάσεις και επιφέρει ποινή κάθειρξης έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, επιφέρει και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Τι ακριβώς είναι το μητρώο παραβατών;
Η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε φαινόμενα κακοποίησης ζώων δεν εξαντλείται στην αυστηροποίηση των κυρώσεων. Εισάγουμε μία ακόμη δικλείδα ασφαλείας προκειμένου να κρατήσουμε μακριά από τα ζώα ανθρώπους αποδεδειγμένα επικίνδυνους. Το μητρώο παραβατών. Όποιος έχει καταδικαστεί από τη δικαιοσύνη για κακοποίηση ζώου συντροφιάς δεν μπορεί να οριστεί ως ιδιοκτήτης ή ανάδοχος ζώου συντροφιάς για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών. Παράλληλα, για το ίδιο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί να απασχολείται, εθελοντικά ή με αμοιβή, σε αντικείμενο σχετικό με ζώα.
Τι άλλες καινοτομίες υπάρχουν στο νομοσχέδιο;
Μερικές επιπλέον καινοτομίες που εισάγει το νομοσχέδιο αυτό, οι οποίες αποσκοπούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση της κουλτούρας φιλοζωίας μας και στη βελτίωση της ευζωίας των ζώων, είναι οι εξής:
• Ο Συνήγορος του Πολίτη ρητά μπορεί να επιλαμβάνεται σχετικά με τα δικαιώματα των ζώων(και φυσικά με τα ζώα συντροφιάς)
• Εκπαίδευση των σωμάτων ασφαλείας σχετικά με τη φιλοζωία και την ευζωία των ζώων
• Ειδική γραμμή και εφαρμογή υποδοχής καταγγελιών για κακοποίηση ζώων. Οι καταγγελίες αυτές τίθενται υπόψη των ελεγκτικών αρχών.
• Ρητή πρόβλεψη ίδρυσης και λειτουργίας περιφραγμένων πάρκων σκύλων από τους δήμους
• Πρόβλεψη λειτουργίας κοιμητηρίων και νεκροταφείων σκύλων και από τους δήμους